Vorige week fietste ik samen met mijn lief een stuk van het
Pieperpad, een 1000km lange fietstocht door Nederland waarin het
voornamelijk om aardappels draait.
We hebben vijf dagen lang door aardappelvelden gefietst, een aardappelboer
gesproken én natuurlijk aardappels gegeten. Zou een van aardappels waar
we langs zijn gefietst binnenkort op mijn bord belanden?
De route
We reden eerst vanuit Arnhem door de Veluwe richting Hierden, en begonnen de aardappelroute de tweede dag in Flevoland. Vanuit Flevoland reden we langs de Friese kust
omhoog tot vlak onder Schiermonnikoog.
Als we tijdens de route echt alleen maar aardappels hadden gezien, dan
was de route tamelijk saai geweest, maar gelukkig werden de aardappelvelden
afgewisseld door kleine, maar gezellige plaatsjes als Lemmer, Hindeloopen en
Dokkum. Ook fietsten we voor een groot deel langs het water (IJsselmeer en de Friese
kust). Naast aardappelplanten met vrolijke roze en/of witte bloemetjes, kwamen
we ook langs velden vol appels, maïs, wortel, witlof, ui etc.. De meeste
aardappelboeren verbouwen naast aardappel dan ook allerlei andere groente. Maar eens in de vier of zelfs zeven jaar staan de
aardappelplanten op het zelfde veld. Dit om de grond gezond te houden en
ziekten te voorkomen.
Noordoostpolder
De eerste dag fietsten we door de Noordoostpolder,
waarschijnlijk door het saaiste landschap van Nederland. De man die onze hele dag hier goed
maakte was Niek Vos, een hartverwarmende biologische aardappelboer uit
Kraggenburg. Niek gaf zijn middagslaapje op om met ons naar zijn
aardappelvelden te fietsen drie kilometer verderop. Zijn vader, die destijds
woonde in de Admiraal de Ruytersweg in Amsterdam, had in de jaren vijftig
geholpen de polder droog te leggen en kreeg als beloning na twee jaar een
boerderij. Niek en zijn gezin wonen hier nog steeds.
Niek is ondertussen al drieëntwintig jaar biologische boer,
en was daarvoor ook al twintig jaar als boer aan het werk. Samen met
kweekbedrijf Meijer hebben Niek en zijn vrouw in 2008 de Bionica aardappel
gekweekt die de aardappelziekte phytophthora kan weerstaan. We waren op zijn
proefveldje waar hij diverse aardappelplanten heeft staan. Zodra een aardappelplant
ziekteverschijnselen vertoond wordt hij weggehaald, de goede laat hij staan. Zo
selecteert hij in eerste instantie alleen op ziekte, later wordt de aardappel
getest op o.a. voedingswaarde en smaak.
Zittend in zijn aardappelveld vertelt Niek ons zijn verhaal.
‘Mensen laten de Bionica staan omdat hij wit is. Hij smaakt ‘gewoon’, maar de
consument heeft liever gele aardappels op zijn bord.’ De supermarkten in
Nederland hebben de Bionica nooit willen afnemen, maar gelukkig heeft Odin
heeft de aardappel wel opgenomen in zijn groentepakket. Daarbij lieten ze
vijfhonderd klanten een smaaktekst invullen. De klanten waren tevreden en
daarom heeft Odin de Bionica nu dan ook echt in zijn assortiment opgenomen. De Bionica zal binnenkort overigens Niek’s witte gaan
heten. De naam Bionica blijkt niet zo goed te verkopen en door de kleur van de
aardappel juist te benadrukken als iets bijzonders, hopen ze de aardappel beter in de markt te kunnen zetten.
‘Wellicht dat er zelfs een pakket wordt samengesteld, met allerlei
verschillende kleuren groentes, waarin Niek’s Witte dan heel goed past’ , vertelt Niek.
Voordat Niek biologisch ging boeren moest hij zijn
aardappelveld steeds vaker spuiten, veel boeren deden dat vanwege de angst voor
een mislukte oogst. ‘De
producenten van pesticiden schilderen je een doemscenario voor’. Toen hij
overstapte naar biologisch boeren werd hij veel gewaarschuwd voor ziekten, maar al dat gespuit bleek allemaal
niet nodig en het ging hem goed af. Ook zonder pesticiden bleven de aardappelen gezond. Destijds was hij ook een van de eerste biologische boeren en
had hij weinig voorbeelden. ‘Tegenwoordig is het veel makkelijker om de
overstap te maken.’
Tussen het veld staat dit jaar redelijk wat onkruid. ‘ Ik durfde het er dit jaar niet tussen uit te halen, vanwege het droge weer, maar het kan geen kwaad’.
Tussen het veld staat dit jaar redelijk wat onkruid. ‘ Ik durfde het er dit jaar niet tussen uit te halen, vanwege het droge weer, maar het kan geen kwaad’.
Die avond aten we als enige op het terras van de Ducdalf in
Espel. Ondertussen stopten er constant boeren om maaltijden af te halen. ‘Om
achter de trekker op te eten’, zei de jongen die ons bediende.
Friesland
Vanuit Espel fietsen we de volgende dag naar Hindeloopen. We
waren opgelucht weer op het ‘oude’ land te komen en waren verrast dat het
landschap hier af en toe glooide. Langs de weg konden we o.a. courgettes en
eieren kopen. Het landschap verklapte ook dat Nederland een belangrijke speler
is in de zuivelindustrie; er waren in dit gedeelte van het land meer koeien dan
aardappels. We maakten een tussenstop bij IJsboerderij De Buterkamp, waar we
heerlijk biologisch ijs aten met verse aardbeien. We eindigden die dag in het pittoreske Hindeloopen, waar we
graag nog een dagje hadden willen blijven. Wel een mooie zonsondergang boven het IJsselmeer.
De dag erop hadden we het aan het einde van de dag wel een
beetje gehad met de aardappelvelden. We fietsen met tegenwind naar St.
Jacobiparochie, en ja dat hielp natuurlijk niet echt. Bij zorgboerderij Gerbranda
State stopten we even, maar iedereen was erg druk. We konden helaas geen nieuwe
aardappels van de boerderijwinkel meenemen in onze fietstassen, want we hadden
al genoeg bagage bij ons. Die avond aten we in restaurant De Zwarte Haan, waar
we langs de zee in ongeveer een uur naar toe liepen vanaf onze Bed en
Breakfast. Bij ons gerecht aten we aardappelgratin en gebakken aardappels. De
kok kon even niet op de naam van de boer komen, maar hij wees er wel op dat de goede man op de voorkant
van het pieperpad boekje preikt. Omdat er geen taxi kwam, was de kok zo lief ons zelf naar huis te brengen.
Op onze laatste echte fietsdag hadden we weer veel wind en
besloten we niet meer naar Engwierum te fietsen om daar onze laatste boer te
bezoeken, maar om vanuit Dokkum direct naar Bollingawier te fietsen. Dat kwam ook omdat we s’ochtends een
SRV-Wagen waren tegengekomen, waar we uit nostalgie een tijdje zijn blijven
kletsen. Blijkbaar rijden er nog
vierhonderd van deze mobiele supermarkten rond in Nederland!
Bij de Waard van Ternaard in Ternaard hebben we die avond
het beste gegeten op de hele route, met jawel bij een van de amuses,
aardappelschuim. De producten
zoveel mogelijk biologische en uit de streek. Zeker een aanrader!
De volgende dag reden we terug naar Leeuwarden en pakten we vanuit daar de trein naar Arnhem. Tijdens de treinrit gleden er nog een aantal aardappelvelden voorbij.
Conclusie
Ik wist niet dat Nederland zo stil en leeg kon zijn, dat was
heerlijk. Ik wil echter nooit meer terug naar de Noordoostpolder, vanwege het
kale saaie landschap en de verschrikkelijk lelijke steden, maar ik ben erg blij
dat we boer Niek daar hebben gesproken en dat ik heb ervaren hoe het is om door
dit jongste stukje van Nederland te fietsen. De route door Friesland was voor
het grootste gedeelte erg mooi en soms ook verassend. Ik kom graag weer terug
om meer van deze provincie te ontdekken.
Het meest bijzondere stukje van het pieperpad was voor mij de omgeving rondom St.
Jacobiparochie en Bollingawier. Daar was ik graag nog even gebleven om te
genieten van de stilte en te luisteren naar de wind. De mensen die we zijn tegengekomen en de B&B’s waar we
zijn gebleven waren stuk voor stuk bijzonder. We hebben veel fascinerende verhalen verzameld, en hadden ontzettend mazzel met het weer. Het
was telkens tussen de 21 en 25 graden en we hadden in het begin geen wind. Als
het had geregend, waren we waarschijnlijk eerder naar huis gegaan.
Als afsluiting van de route, ga ik deze week de Frieslander
aardappels in mijn volkstuin oogsten. Daarna sluit ik dit aardappelhoofdstuk
even af, ik heb even genoeg aardappelvelden gezien. Ik heb Niek beloofd om
volgend jaar zijn aardappels in mijn tuin te poten. Wil je dat ook? Bestel de Bionica pootaardappelen dan hier >>
Een aantal tips voor
als je ook het pieperpad wil fietsen:
- Koop fietskaarten ( de anwb fietsknooppunten staan niet overal op de route even goed aangegeven en de kaarten in het boekje zijn niet altijd gedetailleerd genoeg).
- Houd rekening met tegenwind!
- Als je niet alleen van A naar B wil fietsen, maar ook tussendoor wat dingen wilt bezoeken, fiets dan niet meer dan zestig kilometer per dag
- Bel de boeren die je wilt bezoeken eerst even op, telefoonnummers staan in het boekje.